Liệu có cách đào thải HPV ra khỏi cơ thể? Bí quyết bảo vệ sức khỏe trước nhiễm HPV!

HPV có tự đào thải không? Có thuốc đào thải HPV không? Có những cách đào thải HPV nào? Các câu hỏi sẽ được giải đáp qua bài viết này.

Đa số các trường hợp nhiễm HPV được hệ miễn dịch tự đào thải trong vòng 2 năm, thường trong 6 tháng đầu sau khi nhiễm (1). Những người có hệ miễn dịch suy yếu (chẳng hạn như người sống chung với HIV/AIDS) có thể khó đào thải HPV hơn, do đó dễ phát triển thành các bệnh lý liên quan đến HPV (2).  

 

HPV tự đào thải có đúng không?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hầu hết các trường hợp nhiễm HPV đều tự đào thải. Trong khoảng thời gian từ một đến hai năm, mà không để lại bất kỳ triệu chứng nào (3).  

  

Quá trình tự đào thải sau khi nhiễm HPV  

1. Quá trình tự đào thải HPV ở dương vật và khu vực sinh dục nam  

Nhiễm HPV thường diễn ra âm thầm, không gây triệu chứng và phần lớn sẽ tự khỏi. Tuy nhiên, khi xảy ra ở vùng sinh dục – hậu môn, vi rút có thể gây ra các tổn thương tiền ung thư, và nếu không được phát hiện, những tổn thương này có nguy cơ tiến triển thành ung thư xâm lấn. (5) 

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nhiễm HPV dai dẳng có thể dẫn đến các bệnh lý, tiền ung thư và ung thư như ung thư cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, và hậu môn (4). 

 

2. Quá trình tự đào thải HPV ở hậu môn (7)  

Tình trạng HIV, giới tính và xu hướng tình dục nam giới là những yếu tố quyết định chủ chốt ở cấp độ quần thể, ảnh hưởng đến tỷ lệ mắc và khả năng đào thải HPV nguy cơ cao ở khu vực hậu môn. 

Về tỷ lệ mắc HPV 16, số lượng bạn tình (dù là trọn đời hay gần đây) được khẳng định là yếu tố quyết định ở cả nam giới có quan hệ tình dục đồng tính và phụ nữ. Tuy nhiên, số lượng bạn tình qua đường hậu môn chỉ liên quan chặt chẽ đến tỷ lệ mắc HPV 16 ở nam giới có quan hệ tình dục đồng tính, chứ không phải ở nữ giới. 

Nam giới trẻ tuổi có quan hệ tình dục đồng giới có khả năng đào thải HPV 16 cao hơn nam giới lớn tuổi có quan hệ tình dục đồng giới, không phụ thuộc vào tình trạng HIV. Ngoài ra, việc hút thuốc hiện tại có liên quan đến tỷ lệ mắc HPV 16 hậu môn cao hơn. 

 

3. Quá trình tự đào thải đối với nhiễm HPV ở khu vực miệng (8) 

HPV ở miệng có khả năng tự khỏi rất nhanh và thời gian đào thải trung bình chỉ khoảng 46 ngày. Chỉ 16% các týp HPV được phát hiện tồn tại đến lần thăm khám kế tiếp (thường sau 3 - 4 tháng). Đặc biệt, thời gian đào thải HPV ở miệng không có sự khác biệt nhiều, ngay cả khi người bệnh nhiễm nhiều týp HPV cùng lúc.

Nhiễm HPV ở khu vực miệng thường có khả năng đào thải nhanh - trong khoảng 46 ngày (8)  
(Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa)

4. Quá trình tự đào thải đối với nhiễm HPV ở khu vực âm đạo (9)

Phần lớn phụ nữ (khoảng 90%) có thể tự đào thải HPV trong vòng 6 - 18 tháng, và rất ít trường hợp tổn thương tiền ung thư tiến triển thành ung thư cổ tử cung xâm lấn. Một phần là nhờ lớp biểu mô niêm mạc, đóng vai trò là hàng rào bảo vệ đầu tiên, giúp chống lại mầm bệnh và kích hoạt phản ứng miễn dịch ban đầu của cơ thể. 

Do đó, nhiều nghiên cứu đã đặt giả thuyết rằng các yếu tố sau đóng vai trò quan trọng trong việc HPV được đào thải hay tồn tại dai dẳng, và từ đó ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư cổ tử cung: 

• Các cơ chế phòng vệ của cơ thể. 

• Hệ vi sinh vật vùng sinh dục. 

• Các yếu tố khác trong đường sinh dục nữ. 

Về vai trò của hệ vi sinh vật, một môi trường sinh dục với đa số là chủng Lactobacillus spp, đã được chứng minh là có liên quan đến:  

• Thai kỳ diễn ra thuận lợi 

• Không xuất hiện các triệu chứng âm đạo bất thường hoặc các vấn đề về tiết niệu sinh dục 

• Giảm nguy cơ mắc các STI (bệnh lây truyền qua đường tình dục) như HPV và HIV. 

Cụ thể hơn, khi hệ vi sinh vật đường sinh dục giàu Lactobacillus gasseri, tỷ lệ đào thải HPV có xu hướng nhanh. Ngược lại, hệ vi sinh vật mà L. iners chiếm đa số lại thường được ghi nhận ở phụ nữ mắc tân sinh nội biểu mô cổ tử cung. 

Những nghiên cứu gần đây cho thấy khả năng đào thải nhiễm HPV của phụ nữ sẽ thấp hơn nếu họ có ít vi khuẩn Lactobacillus trong âm đạo và nhiều các loại có hại như Gardnerella, Sneathia, Atopobium. 

 

Trường hợp nào HPV không thể tự đào thải?

Đối với những người có hệ miễn dịch bị suy giảm (chẳng hạn như bệnh nhân HIV/AIDS), khả năng loại bỏ nhiễm HPV của cơ thể có thể kém hiệu quả hơn, dẫn đến việc họ dễ mắc phải các vấn đề sức khỏe liên quan đến HPV (2).  

Khi hệ miễn dịch của cơ thể không thể loại bỏ được nhiễm HPV với các týp HPV gây ung thư, vi rút có thể tồn tại dai dẳng theo thời gian và biến các tế bào bình thường thành tế bào bất thường, sau đó phát triển thành ung thư (10).  Do đó, vai trò của hệ miễn dịch là rất quan trọng trong việc quyết định liệu nhiễm HPV có phát triển thành ung thư hay không (5).  

Thông thường, ung thư chỉ xuất hiện sau nhiều năm, thậm chí hàng chục năm sau khi một người nhiễm HPV. Hiện không có cách nào để biết được ai sẽ phát triển thành thư hoặc các vấn đề sức khỏe khác do HPV gây ra (2). 

 

Cách nào để nhận biết HPV đã bị loại bỏ khỏi cơ thể? (11)

Hiện tại không có xét nghiệm nào để xác định "tình trạng nhiễm HPV" tổng quát của một người, và cũng không có xét nghiệm HPV được cấp phép để phát hiện vi rút trong miệng hoặc họng.

Hầu hết những người nhiễm HPV đều không hay biết vì vi rút thường không gây ra triệu chứng rõ ràng hay ảnh hưởng sức khỏe ngay lập tức. Trong khoảng 90% trường hợp, hệ miễn dịch cơ thể có thể tự loại bỏ HPV trong vòng hai năm mà không để lại biến chứng. 

Một số người nhận ra mình bị nhiễm HPV khi xuất hiện mụn cóc sinh dục. Phụ nữ có thể phát hiện nhiễm HPV khi kết quả xét nghiệm Pap (trong sàng lọc ung thư cổ tử cung) cho thấy sự bất thường. Các trường hợp khác, nhiễm HPV chỉ được phát hiện khi đã dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn, như các bệnh ung thư.

 

Gợi ý biện pháp phòng vệ HPV

1. Thay đổi hành vi lối sống (12,13) 

- Không hút thuốc, tăng cường vận động thể lực, dinh dưỡng hợp lý 

- Quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh 

2. Tiêm vắc xin HPV tại các cơ sở y tế (12)

3. Tầm soát UTCTC định kỳ cho phụ nữ từ 21-65 tuổi theo hướng dẫn của chuyên gia y tế (12)

4. Theo một số nghiên cứu, việc đã thực hiện cắt bao quy đầu có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV ở nam giới (14).

Lối sống tích cực và lành mạnh giúp bạn giảm nguy cơ nhiễm HPV. (12) 
 (Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa)

Cơ thể con người có khả năng tự đào thải HPV, đặc biệt khi được hỗ trợ bởi một hệ miễn dịch khỏe mạnh (2)(5). Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp với các biện pháp phòng vệ HPV như quan hệ tình dục lành mạnh, tầm soát định kỳ ung thư cổ tử cung và chủ động tiêm phòng HPV sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan & bảo vệ sức khỏe lâu dài một cách hiệu quả. (12)  

Tìm địa chỉ tư vấn tại đây và tham vấn chuyên gia y tế để được hỗ trợ kịp thời.

Xét nghiệm HPV

 

Tài liệu tham khảo:

(1) Chapter 5: Human Papillomavirus. https://www.cdc.gov/surv-manual/php/table-of-contents/chapter-5-human-papillomavirus.html?utm   

(2) CDC. Cancers Caused by HPV. CDC. March 3, 2025. https://www.cdc.gov/hpv/about/cancers-caused-by-hpv.html  

(3) WHO. Human papillomavirus and cancer. WHO. 5 March 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer  

(4) CDC. About HPV. CDC. July 3, 2024. https://www.cdc.gov/hpv/about/index.html  

(5) Nika Nikmanesh, Ali Reza Safarpour,  Ramin Niknam, Yousef Nikmanesh. Short Communication on HPV Infection, Pathogenesis of Cancer, Immune Cells Involved in Infection, Vaccination, and Suggested Treatments. September 26, 2024. https://www.scientificarchives.com/article/short-communication-on-hpv-infection-pathogenesis-of-cancer-immune-cells-involved-in-infection-vaccination-and-suggested-treatments  

(6) Xinyi Zhou, Tian Tian, Zhen Lu, Yi-Fang Yu, Yuwei Li, Yiguo Zhou, Yi-Fan Lin, Carol Strong, Huachun Zou. Incidence, persistence, and clearance of anogenital human papillomavirus among men who have sex with men in Taiwan: a community cohort study. 20 June 2023. https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2023.1190007/full  

(7) Feixue Wei, Marc T Goodman, Ningshao Xia, Jun Zhang, Anna R Giuliano, Gypsyamber D’Souza, Nancy A Hessol, Maarten F Schim van der Loeff, Jianghong Dai, Karin Neukam, Alexandra de Pokomandy, I Mary Poynten, Ronald B Geskus, Joaquin Burgos, Isabelle Etienney, Anna-Barbara Moscicki, Maria Gabriella Donà, Maura L Gillison, Alan G Nyitray, Rebecca G Nowak, Evy Yunihastuti, Huachun Zou, Carmen Hidalgo-Tenorio, Nittaya Phanuphak, Jean-Michel Molina, Alice M Schofield, Stephen Kerr, Song Fan, Yong Lu, Jason J Ong, Admire T Chikandiwa, Sirinya Teeraananchai, Nicola Squillace, Dorothy J Wiley, Joel M Palefsky, Damien Georges, Catharina J Alberts, Gary M Clifford. Incidence and Clearance of Anal Human Papillomavirus Infection in 16 164 Individuals, According to Human Immunodeficiency Virus Status, Sex, and Male Sexuality: An International Pooled Analysis of 34 Longitudinal Studies - PMC. 2022 Jul 23. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10226739/.  

(8) Brouwer AF, Campredon LP, Walline HM, Marinelli BM, Goudsmit CM, Thomas TB, Delinger RL, Lau YK, Andrus EC, Nair T, Carey TE, Eisenberg MC, Meza R. Incidence and clearance of oral and cervicogenital HPV infection: longitudinal analysis of the MHOC cohort study. 2022 Jan 3. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8724815/ 

(9) Lungelo Ntuli, Andile Mtshali, Gugulethu Mzobe, Lenine JP Liebenberg , Sinaye Ngcapu. Role of Immunity and Vaginal Microbiome in Clearance and Persistence of Human Papillomavirus Infection - PMC. 2022 Jul 7. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9301195/.  

(10) CDC. Basic Information about HPV and Cancer. CDC. September 17, 2024. https://www.cdc.gov/cancer/hpv/basic-information.html 

(11) CDC. About Genital HPV Infection. January 31, 2025. https://www.cdc.gov/sti/about/about-genital-hpv-infection.html  

(12) Quyết định 3792/QĐ-BYT: Ban hành tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn dự phòng và kiểm soát ung thư cổ tử cung”. Thư viện Pháp luật. 17 tháng 12, 2024. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-3792-QD-BYT-2024-tai-lieu-chuyen-mon-Huong-dan-du-phong-ung-thu-co-tu-cung-635871.aspx  

(13) Zou, Kangni et al. “Prevention and treatment of human papillomavirus in men benefits both men and women.” Frontiers in cellular and infection microbiology vol. 12 1077651. 24 Nov. 2022 

(14) World Health Organization. Human Papillomavirus (HPV) and Cervical Cancer. 5 Mar. 2024, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer. Accessed 29 May 2025.