Thực hư cách đào thải HPV cho trẻ: Những điều ba mẹ cần biết!

Mặc dù phần lớn các trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng và tự đào thải, nhưng việc nhiễm dai dẳng  có thể dẫn đến các bệnh như: mụn cóc sinh dục, tiền ung thư và ung thư cổ tử cung, hậu môn sinh dục ở cả nam và nữ (1). Hiểu đúng về HPV giúp ba mẹ chăm sóc và bảo vệ con khỏi HPV một cách đúng đắn và khoa học.  

Ba mẹ cần biết: Liệu có cách đào thải HPV cho trẻ không? (Hình ảnh này chỉ mang tính chất minh họa) 

Human Papillomavirus (HPV) là vi rút  gây u nhú ở người, với hơn 200 týp đã được xác định (2). Nhiễm HPV là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất trên toàn thế giới (2). Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hầu hết người có hoạt động tình dục sẽ nhiễm ít nhất một hoặc nhiều chủng HPV vào một thời điểm nào đó trong đời (2). Một nghiên cứu được thực hiện từ năm 2012 đến năm 2014,  với 95 bé gái & phụ nữ trong độ tuổi từ 2 đến 21, bao gồm 38 trẻ vị thành niên đã có quan hệ tình dục, 28 thiếu niên chưa quan hệ tình dục, và 29 trẻ em chưa dậy thì: cho thấy tỷ lệ nhiễm HPV sinh dục là 37,9% (36/95) (3). Trong đó, nhóm trẻ vị thành niên đã quan hệ tình dục, tỷ lệ nhiễm HPV sinh dục là 47,4% (18/38), nhóm trẻ tuổi dậy thì chưa quan hệ tình dục có tỷ lệ  nhiễm HPV là 28,6% (8/28), và nhóm trẻ nhỏ chưa dậy thì tỷ lệ nhiễm HPV là 34,5% (10/29) (3). Nghiên cứu cho thấy, HPV sinh dục có thể lây truyền không chỉ qua đường tình dục mà còn từ rất sớm trong cuộc sống của trẻ nhỏ. (3)  

Hiểu rõ về HPV sẽ giúp ba mẹ đồng hành tốt hơn cùng con trong việc chăm sóc sức khỏe và tinh thần sau này. 

HPV là gì và ảnh hưởng ra sao đến tuổi vị thành niên?  

HPV là gì?  

HPV là vi rút lây truyền phổ biến qua đường tình dục với hơn 200 týp khác nhau đã được xác định (2), trong đó có hơn 40 týp thường lây lan qua quan hệ tình dục. (4)  

Người ta chia HPV thành hai nhóm: nhóm nguy cơ thấp (thường gặp nhất là các týp 6 và 11) gây nên sùi mào gà (hay còn gọi là mụn cóc sinh dục) và nhóm nguy cơ cao điển hình như các týp 16 & 18, gây ra các tổn thương tân sinh trong biểu mô cổ tử cung và/hoặc ung thư cổ tử cung, âm đạo, hậu môn, thanh quản... (5)

Trẻ vị thành niên cũng có nguy cơ nhiễm HPV!   

Nhiễm HPV cực kỳ phổ biến trên thế giới. Hầu hết những người có hoạt động tình dục sẽ có nguy cơ nhiễm HPV ở một thời điểm nào đó trong đời bất kể nam nữ (2). Trẻ vị thành niên cũng có nguy cơ nhiễm HPV (6).   

Theo nghiên cứu tại Hoa Kỳ giai đoạn 2003-2006, gần 50% các trường hợp nhiễm mới HPV xảy ra ở độ tuổi 15-24 tuổi (7). Đây là thực trạng đáng quan tâm, cho thấy tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp phòng vệ HPV từ sớm cho con  

Chúng ta nên hiểu rõ các con đường lây nhiễm HPV có thể kể đến bao gồm (8):  

HPV có thể lây truyền qua quan hệ tình dục đường âm đạo, miệng hoặc hậu môn (8)  

Tuy thời gian tồn tại ngoài môi trường ngắn nhưng HPV có thể lây truyền qua các vật dụng, dụng cụ y tế (8)  

HPV rất ít khi lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình chuyển dạ, mặc dù hiếm gặp nó có thể gây ra u nhú đường hô hấp tái phát ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (8) 

Tìm hiểu thông tin HPV giúp phụ huynh bảo vệ sức khỏe và tương lai cho trẻ”  
(Hình ảnh này chỉ mang tính chất minh họa) 

Các biểu hiện lâm sàng khi nhiễm HPV? (6) 

Hầu hết các trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng và có thể tự đào thải. Tuy nhiên, nhiễm HPV dai dẳng có thể gây ra các bệnh lý, tiền ung thư và ung thư liên quan như ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, âm đạo, hậu môn... (1) 

Nhiễm HPV có thể gây ra các biểu hiện lâm sàng khác nhau  như mụn cóc thông thường, mụn cóc sinh dục-hậu môn, và bệnh u nhú đường hô hấp tái phát (hiếm gặp hơn). Cụ thể các ảnh hưởng thường gặp như: (8) 

• Mụn cóc sinh dục - hậu môn: Thường được gây ra bởi HPV, điển hình là các týp 6 và 11, dù hơn 30 týp khác cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh. Chúng thường xuất hiện dưới dạng các nốt sần có thể phẳng hoặc có cuống, và đôi khi thậm chí có thể có hình dạng giống như súp lơ. Thông thường, chúng không có triệu chứng, nhưng đôi khi có thể xảy ra chảy máu, đau hoặc ngứa. (6) 

• Tổn thương biểu mô vảy cổ tử cung: Tổn thương biểu mô vảy cổ tử cung (SIL) là một loại tiền thân của ung thư biểu mô vảy xâm lấn cổ tử cung; tuy nhiên, tiến triển thành ung thư là một trường hợp hiếm gặp, mất tới 20 năm (6) 

Nhiễm HPV dai dẳng có thể gây ra các bệnh lý, tiền ung thư và ung thư liên quan  (1) 

HPV có thể tự đào thải không? Liệu có cách đào thải hay điều trị HPV cho trẻ không?    

Trên thực tế, hệ thống miễn dịch của cơ thể có khả năng tự đào thải HPV trong vòng 2 năm, với cả các týp gây ung thư và không gây ung thư (4). Tuy nhiên, nhiễm HPV dai dẳng có thể dẫn đến các bệnh lý, tiền ung thư và ung thư liên quan (6). 

Bên cạnh đó, đối với những băn khoăn liên quan đến việc "liệu có cách điều trị HPV cho trẻ hay không?", câu trả lời là, hiện tại chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu để loại bỏ hoàn toàn HPV ra khỏi cơ thể (9). 

Tầm quan trọng của việc chủ động dự phòng HPV cho trẻ vị thành niên  

Trước tiên, cần nhấn mạnh rằng, việc nhiễm dai dẳng Human Papillomavirus (HPV) thuộc các týp nguy cơ cao là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư cổ tử cung và có liên quan đến nhiều loại ung thư khác, bao gồm hậu môn, âm hộ, âm đạo (10). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (năm 2019), HPV đã gây ra những con số đáng quan tâm - với khoảng 620.000 ca ung thư ở nữ giới và 70.000 ca ở nam giới trên toàn cầu (10) - cho thấy gánh nặng bệnh tật  HPV đã gây ra.   

Nhiễm HPV là lây truyền qua đường tình dục phổ biến trên toàn thế giới (2). Tại Việt Nam, tỉ lệ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng gấp hơn 2 lần, từ 1,48% (năm 2013), tăng lên 3,51% vào năm 2019. Số liệu được trích từ báo cáo phối hợp thực hiện bởi bởi Bộ Y tế Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cuộc khảo sát triển khai tại 21 tỉnh với hơn 7.700 học sinh từ lớp 8 - 12 (trẻ 13 - 17 tuổi) của 81 trường tham gia (11). Với xu hướng quan hệ tình dục sớm ở trẻ vị thành niên, cùng với việc thiếu kiến thức về các bệnh lây truyền qua đường tình dục, quan hệ tình dục không an toàn, làm tăng nguy cơ  các rủi ro tiềm ẩn như HPV (12).  

Chính vì vậy, ba mẹ nên giáo dục nâng cao ý thức dự phòng và hướng dẫn các thông tin cần thiết về  HPV , để góp phần bảo vệ sức khỏe cho thanh thiếu niên & trẻ vị thành niên (12). 

Ba mẹ cần làm gì giúp con dự phòng HPV?  

1. Duy trì lối sống lành mạnh  

Như đã đề cập, đa số HPV có thể tự đào thải tự nhiên bởi hệ miễn dịch  (6). Do đó để tăng cường hệ miễn dịch, ba mẹ có thể cùng con duy trì lối sống lành mạnh :  

•  Ăn uống lành mạnh (13).  

• Tích cực hoạt động thể chất (13).  

• Giữ cân nặng ổn định (13).  

• Ngủ đủ giấc (13). 

Ba mẹ nên tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ (Hình ảnh này chỉ mang tính chất minh họa) 

2. Giáo dục kiến thức về HPV cho trẻ 

Để góp phần giảm nguy cơ nhiễm HPV và dự phòng các bệnh lý do vi rút này gây ra, ba mẹ có thể thực hiện hướng dẫn để giúp em trẻ chủ động hơn trong việc bảo vệ bản thân trước HPV, các bệnh lý liên quan hay các bệnh lây truyền qua đường tình dục:  

• Giáo dục về hành vi lối sống như không hút thuốc, tăng cường vận động thể lực, dinh dưỡng hợp lý (14) 

• Giáo dục sức khỏe nhằm giảm lối sống tình dục có nguy cơ cao, quan hệ tình dục an toàn, tránh hoặc làm giảm các yếu tố nguy cơ khác như lập gia đình quá sớm, có con sớm (14) 

3. Dự phòng HPV cho trẻ 

• Thay đổi hành vi, lối sống: (14) 

1. Không hút thuốc, tăng cường vận động thể lực, dinh dưỡng hợp lý 

2. Quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh 

• Tiêm vắc xin HPV (tại các cơ sở y tế) (14) 

• Tầm soát UTCTC (định kỳ cho phụ nữ từ 21-65 tuổi theo hướng dẫn của chuyên gia y tế) (14) 

• Thăm khám chuyên gia y tế để phát hiện các trường hợp ung thư xâm lấn ở giai đoạn sớm và có hướng xử trí phù hợp (14) 

• Theo một số nghiên cứu, việc đã thực hiện cắt bao quy đầu tự nguyện có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV ở nam giới. (10) 

Giáo dục nhận thức về phòng vệ HPV cho trẻ vị thành niên (Hình ảnh này chỉ mang tính chất minh họa) 

Tóm lại, hầu hết các trường hợp nhiễm HPV có thể tự đào thải (1). Nhưng nhiễm HPV dai dẳng, có thể dẫn đến các bệnh lý, tiền ung thư và ung thư (1). Dù hiện nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu để loại bỏ hoàn toàn HPV khỏi cơ thể (9), ba mẹ hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ con mình trước nguy cơ nhiễm HPV bằng nhiều biện pháp . 

Sự chủ động và quan tâm của phụ huynh chính là “hàng rào” bảo vệ hiệu quả, góp phần giúp con trẻ có một tương lai khỏe mạnh, tránh được những hậu quả nghiêm trọng do HPV gây ra. 

Tìm địa điểm tư vấn gần bạn nhất hoặc tham vấn với chuyên gia ngay hôm nay! 

Tài liệu tham khảo:  

(1) Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases ("The Pink Book"), 14th ed., Centers for Disease Control and Prevention, 2021. Accessed 19 August 2024 

https://www.cdc.gov/pinkbook/hcp/table-of-contents/index.html. 

(2) WHO. Questions and answers about human papillomavirus (‎HPV)‎. World Health Organization, 2020, Accessed 20 December 2024. 

https://iris.who.int/server/api/core/bitstreams/aab05f45-2eb4-4a41-bbec-75c365fab15d/content 

(3) CDC. Genital HPV in Children and Adolescents: Does Sexual Activity Make a Difference? 

June, 2016  

Genital HPV in Children and Adolescents: Does Sexual Activity Make a Difference? - PubMed 

(4) CDC. Basic Information about HPV and Cancer. Sep 17, 2024 

https://www.cdc.gov/cancer/hpv/basic-information.html 

(5) Sendagorta-Cudós E, Burgos-Cibrián J, Rodríguez-Iglesias M. Genital Infections Due to the Human Papillomavirus. Enferm Infecc Microbiol Clin (Engl Ed). 2019;37(5):324–334. doi: 10.1016/j.eimce.2018.07.002. PMID: 30220255. Accessed May 2025.  

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30853139/ 

(6) Tomecka P, Karwowska A, Kuźnicki J, Skinderowicz K, Wojno A, Markut K, Typek P, Ciesielska U, Kulbacka J, Drąg-Zalesińska M. HPV Infection in Children and Adolescents—A Comprehensive Review. J Clin Med. 2025; 14(7):2425. https://doi.org/10.3390/jcm14072425. Accessed May 2025.  

HPV Infection in Children and Adolescents-A Comprehensive Review - PubMed 

(7) CDC. Quadrivalent Human Papillomavirus Vaccine   

Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). March 23, 2007   

 Quadrivalent Human Papillomavirus Vaccine: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) - PubMed 

REF-233255   

(8) Bộ Y tế. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sùi mào gà. Ban hành kèm theo Quyết định số 5185/QĐ-BYT ngày 09 tháng 11 năm 2021 

(9) Centers for Disease Control and Prevention. About Genital HPV Infection. CDC. January 31, 2025. https://www.cdc.gov/sti/about/about-genital-hpv-infection.html  

(10) WHO. Human papillomavirus and cancer. 5 March 2024 

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer 

(11) Báo Cáo Khảo Sát Hành Vi Sức Khỏe Học Sinh Toàn Cầu Tại Việt Nam 2019. WHO Công bố tháng 4/2022.  

https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/353552/9789290619727-vie.pdf?sequence=1   

(12) CDC. Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines 2021 - Adolescents. Updated July 22, 2021. 

https://www.cdc.gov/std/treatment-guidelines/adolescents.htm 

(13) CDC. Healthy Habits: Enhancing Immunity | Healthy Weight and Growth | CDC. CDC. December 19, 2023. https://www.cdc.gov/healthy-weight-growth/about/enhancing-immunity.html. 

(14) Ministry of Health Vietnam. Hướng dẫn dự phòng và kiểm soát ung thư cổ tử cung. Quyết định số 3792/QĐ-BYT.  

REF-261523