Ung thư dương vật: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng vệ hiệu quả

Ung thư dương vật, mặc dù hiếm gặp,  nhưng lại là một vấn đề y tế nghiêm trọng ở những nhóm đối tượng nguy cơ cao. Việc nhận diện sớm các triệu chứng và hiểu rõ nguyên nhân có thể góp phần giảm thiểu rủi ro từ căn bệ̣̣nh này. (1) 

Ung thư dương vật tuy hiếm gặp, nhưng vẫn là căn bệnh đáng lo ngại đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao. Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây biến dạng vùng kín, khiến việc đi tiểu, quan hệ tình dục trở nên khó khăn, kéo theo đó là áp lực tâm lý nặng nề – từ mất tự tin cho đến trầm cảm, thậm chí là nguy cơ tử vong nếu không phát hiện kịp thời. (1)  

Thực tế, ung thư dương vật phần lớn có thể phòng tránh được, vì nhiều yếu tố nguy cơ gây bệnh có thể kiểm soát hoặc thay đổi (1). 

1. Hiểu đúng về ung thư dương vật  

Ung thư dương vật là một bệnh lý hiếm gặp nhưng lại là một vấn đề y tế nghiêm trọng ở những nhóm đối tượng nguy cơ cao (1). Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), trong năm 2020, trên toàn thế giới có 36.068 ca mắc mới được chẩn đoán. (2)  

Ung thư dương vật có thể được chữa khỏi khi được phát hiện sớm/ kịp thời và điều trị phù hợp) nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời dẫn đến ung thư tiến triển và di căn, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ còn 9% (3). 

  

Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng vệ ung thư dương vật 
(hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa) 

 

Theo thống kê từ Tổ chức Ung thư Toàn cầu (GLOBOCAN) năm 2022, tại Việt Nam ghi nhận 413 ca mắc mới ung thư dương vật, và 152 trường hợp tử vong (4). 

 

1.1. Các loại ung thư dương vật phổ biến (5)  

Ung thư dương vật có thể khởi phát từ bên trong hoặc trên bề mặt của dương vật. Bệnh ung thư hình thành khi các tế bào tăng sinh mất kiểm soát. Trên thực tế, tế bào ở hầu hết mọi cơ quan trong cơ thể đều có khả năng trở thành ung thư và lan rộng sang những bộ phận khác. Sau đây là một số bệnh ung thư dương vật điển hình: 

• Ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous Cell Carcinoma - SCC): Loại ung thư này có thể khởi phát ở bất kỳ vị trí nào trên dương vật, nhưng thường gặp nhất ở bao quy đầu (ở những nam giới chưa cắt bao quy đầu) hoặc ở quy đầu dương vật. Khoảng 95% các ca ung thư dương vật bắt đầu từ các tế bào da phẳng gọi là tế bào vảy.  

• Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal Cell Carcinoma - BCC): Một loại ung thư da khác có thể phát triển trên dương vật. Tuy nhiên, loại ung thư này chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số các ca ung thư dương vật. Đây là một loại ung thư phát triển chậm và hiếm khi lan sang các bộ phận khác của cơ thể.  

• Ung thư tế bào hắc tố (Melanoma): Melanoma là một loại ung thư da khởi phát từ các tế bào hắc tố (melanocytes) – những tế bào tạo ra sắc tố nâu trong da, giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Loại ung thư này thường có xu hướng phát triển nhanh và dễ lan rộng sang các cơ quan khác bao gồm dương vật.  

• Sarcoma: Dạng ung thư cực kỳ hiếm, phát triển từ các mạch máu, cơ trơn hoặc các tế bào mô liên kết khác của dương vật. 

 

1.2. Dấu hiệu, triệu chứng nhận biết ung thư dương vật (6) 

Các dấu hiệu và triệu chứng dưới đây không có nghĩa là nam giới bị ung thư dương vật. Thực tế, không phải bệnh nhân nào cũng xuất hiện triệu chứng rõ ràng, các triệu chứng này cũng có thể do các bệnh lý khác gây ra. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu được cho là triệu chứng của ung thư dương vật bao gồm: 

• Vùng da dày lên: Nếu vùng da dương vật trở nên dày lên hoặc thay đổi kết cấu bất thường.  

• Thay đổi màu sắc da: Nếu màu sắc da trên dương vật thay đổi hoặc trở nên không đều.  

• Xuất hiện khối u hoặc cục nhỏ: Sự xuất hiện của một cục u bất thường trên dương vật.  

• Loét (vết thương) có thể chảy máu: Những vết loét trên dương vật có thể chảy máu và không lành.  

• Phát ban đỏ, mềm dưới bao quy đầu: Một vùng phát ban đỏ, mịn như nhung dưới bao quy đầu có thể là dấu hiệu cảnh báo.  

• Những nốt nhỏ đóng vảy: Các nốt mụn nhỏ đóng vảy hoặc vết nứt trên da.  

• Tổn thương phẳng màu nâu xanh: Các khối u hoặc vết sần có màu nâu xanh, phẳng. 

• Dịch có mùi hôi hoặc chảy máu dưới bao quy đầu: Dịch hoặc máu lạ xuất hiện dưới bao quy đầu kèm theo mùi hôi 

Các vết loét hoặc khối u do ung thư dương vật thường không gây đau, nhưng trong một số trường hợp vẫn có thể đau (6). Bạn nên đi khám bác sĩ nếu phát hiện bất kỳ khối u mới hoặc bất thường nào trên dương vật, ngay cả khi không đau. Bất kỳ thay đổi nào không cải thiện sau khoảng 4 tuần hoặc có xu hướng nặng hơn đều cần được bác sĩ kiểm tra. (6) 

 

2. Nguyên nhân gây ung thư dương vật

 Ung thư dương vật có thể phát triển do nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau, từ thói quen sinh hoạt đến các bệnh lý nền. (7)  

Dưới đây là những nguyên nhân chính đã được xác định: 

2.1. Hẹp bao quy đầu:  

Nguyên nhân hay gặp nhất là hẹp bao quy đầu chiếm tỷ lệ khoảng 25-75% ở nam giới, theo công bố từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ. (7)  

Lý do vì sao nam giới đã cắt bao quy đầu có nguy cơ mắc bệnh thấp hơn vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến một số yếu tố nguy cơ đã biết. Chẳng hạn, những người đã cắt bao quy đầu sẽ không gặp phải tình trạng hẹp bao quy đầu và không tích tụ smegma - hai yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư dương vật.(7). Ngoài ra, UTDV thường gặp hơn trên bệnh nhân cắt bao quy đầu muộn đến tuổi dậy thì, theo công bố từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ. (7) 

 

2.2. Nhiễm HPV dai dẳng  

Mặc dù phần lớn các trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng và tự đào thải, tuy nhiên việc nhiễm HPV dai dẳng có thể dẫn đến tiền ung thư và một số bệnh ung thư liên quan (8). Cả ung thư dương vật ở nam giới và ung thư cổ tử cung ở phụ nữ đều có liên quan đến HPV. Theo hướng dẫn chuẩn đoán và điều trị một số bệnh ung bướu, ban hành kèm theo Quyết định số 1514/QĐ-BYT ngày 01 tháng 04 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Y tế, týp HPV-16 và HPV-18 đã được tìm thấy ở 1/3 nam giới bị ung thư dương vật. (9)  

Theo hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ công bố vào năm 2024, thực tế, HPV được tìm thấy trong khoảng một nửa các trường hợp ung thư dương vật, cho thấy vi rút này là một yếu tố nguy cơ đáng lưu ý trong sự hình thành bệnh. (7)   

Đáng lưu ý, các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm HPV bao gồm: 

2.2.1. Hút thuốc lá (7) 

Hút thuốc và sử dụng các sản phẩm thuốc lá khác làm tăng nguy cơ nhiễm HPV. Đặc biệt những người hút thuốc lá đồng thời nhiễm HPV, thì nguy cơ phát triển thành ung thư dương vật còn cao hơn. Việc sử dụng thuốc lá khiến cơ thể  tiếp xúc với nhiều hóa chất gây ung thư, và các nghiên cứu cho thấy rằng những chất này có thể gây tổn thương các gen trong các tế bào dương vật, dẫn đến sự phát triển của ung thư dương vật. 

 

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ung thư dương vật (7) 
(hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa) 

 

2.2.2. Suy giảm miễn dịch do dương tính HIV/AIDS (7)  

 Nam giới mắc AIDS có nguy cơ mắc ung thư dương vật cao hơn. Nguyên nhân chính là do hệ miễn dịch của họ bị suy yếu do bệnh gây ra. Điều này cho thấy việc duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh và phòng tránh các yếu tố nguy cơ khác là rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe nam giới. 

HIV làm suy yếu hệ miễn dịch (7) 
(hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa) 

2.2.3. Quan hệ tình dục không an toàn:   

Quan hệ tình dục không an toàn – chẳng hạn như không sử dụng bao cao su hoặc quan hệ với nhiều bạn tình – làm tăng nguy cơ lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, trong đó có HIV và HPV. Cả hai vi rút này đều được xem là yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư dương vật. (10) (11) 

 

3. Biện pháp dự phòng ung thư dương vật   

Để giảm nguy cơ mắc ung thư dương vật, nam giới có thể thực hiện các biện pháp phòng vệ bao gồm:

 

3.1. Cắt bao quy đầu tự nguyện  

Theo một số nghiên cứu, việc đã cắt bao quy đầu giúp giảm nguy cơ phơi nhiễm HPV ở cả nam & nữ. (12)  

Dù vậy, ung thư dương vật là bệnh hiếm gặp, kể cả ở nam giới chưa cắt bao quy đầu. Việc có nên cắt hay không vẫn là quyết định cá nhân, thường phụ thuộc vào yếu tố văn hóa, tôn giáo hơn là lý do y tế. (7) 

 

3.2. Vệ sinh cá nhân sạch sẽ (13)  

Việc vệ sinh vùng kín đúng cách là yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là đối với nam giới chưa cắt bao quy đầu. Hàng ngày, nam giới cần kéo bao quy đầu ra và vệ sinh dương vật kỹ càng để đảm bảo sạch sẽ và phòng tránh các bệnh lý.  

Nếu bao quy đầu bị hẹp và khó kéo xuống (gọi là hẹp bao quy đầu), nam giới nên đến bác sĩ để được tư vấn và kê thuốc bôi hoặc kem giúp việc vệ sinh dễ dàng hơn. Nếu phương pháp này không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể thực hiện một thủ thuật nhỏ để giúp bao quy đầu dễ dàng kéo xuống, từ đó cải thiện việc vệ sinh và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh liên quan. 

 

3.3. Hạn chế hút thuốc lá (13)  

 Việc sử dụng thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ ung thư dương vật, do đó không sử dụng bất kỳ dạng thuốc lá nào có thể giúp giảm nguy cơ này. Việc ngừng sử dụng thuốc lá hoặc không bắt đầu hút ngay từ đầu là một cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh, trong đó có ung thư dương vật.  

Trên thực tế, HPV được tìm thấy ở khoảng một nửa số ca ung thư dương vật. 

 

3.4. Quan hệ tình dục an toàn (14)  

Quan hệ tình dục lành mạnh, an toàn, sử dụng bao cao su mỗi lần quan hệ tình dục là một trong những biện pháp dự phòng nhiễm HPV hiệu quả:   

•  Luôn sử dụng bao cao su đúng cách mỗi lần quan hệ. Điều này có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm HPV. Tuy nhiên, HPV vẫn có thể lây nhiễm ở những vùng mà bao cao su không che phủ, vì vậy bao cao su không thể bảo vệ hoàn toàn khỏi HPV.  

• Duy trì mối quan hệ một vợ một chồng hoặc chỉ quan hệ với người bạn tình cũng chỉ quan hệ tình dục với riêng bạn. 

 

3.5. Chủ động thăm khám sức khoẻ định kỳ  

 Ngoài ra, kiểm tra sức khỏe định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường mà còn nâng cao khả năng điều trị hiệu quả.Việc kiểm tra thường xuyên giúp phát hiện các vấn đề sức khỏe từ giai đoạn đầu, giúp can thiệp kịp thời và giảm thiểu rủi ro. (15) 

Ung thư dương vật là bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp dự phòng thích hợp. Nam giới cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết để bảo vệ sức khỏe của mình.  

 Tìm địa điểm tư vấn hoặc đặt lịch với trung tâm y tế gần nhất ngay hôm nay! 

Tài liệu tham khảo: 

(1) (PubMed Central. Risk Factors and Prevalence of Penile Cancer. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4663967/. Accessed May, 2025. 

(2) PubMed Central. The Epidemiology of Penile Cancer. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36343135/. Accessed May, 2025.  

(3) American Cancer Society. Survival Rates for Penile Cancer. https://www.cancer.org/cancer/types/penile-cancer/detection-diagnosis-staging/survival-rates.html. Accessed March 2025.  

(4) WHO.Vietnam Fact Sheet. https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/populations/704-viet-nam-fact-sheet.pdf  

(5) American Cancer Society. What is Penile Cancer? https://www.cancer.org/cancer/types/penile-cancer/about/what-is-penile-cancer.html. Accessed Feb 2, 2025.  

(6) American Cancer Society. Penile Cancer: Signs and Symptoms of Penile Cancer https://www.cancer.org/cancer/types/penile-cancer/detection-diagnosis-staging/signs-symptoms.html  

(7) American Cancer Society. Risk Factors for Penile Cancer. https://www.cancer.net/cancer-types/penile-cancer/risk-factors-and-prevention. Accessed Feb 2, 2024.  

(8) Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases ("The Pink Book"), 14th ed., Centers for Disease Control and Prevention, 2021. https://www.cdc.gov/pinkbook/hcp/table-of-contents/index.html. Accessed 19 August 2024  

(9) Bộ Y tế. Hướng Dẫn Chẩn Đoán và Điều Trị Một Số Bệnh Ung Bướu. Ban hành kèm theo Quyết định số 1514/QĐ-BYT ngày 01 tháng 04 năm 2020 https://admin.medinet.gov.vn/%2fdata%2fsoytehcm%5csoytehcm%5cattachments%2f2020_5%2fhuong_dan_chan_doan_va_dieu_tri_mot_so_benh_ung_buou_295202011.pdf.  

(10) American Cancer Society. How to Protect Against HPV. https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/hpv/hpv-prevention.html. Accessed May 2025.  

(11) American Cancer Society. What Are HIV and AIDS?. https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/infections/hiv-infection-aids/what-are-hiv-and-aids.html. . Accessed May 2025.  

(12) PubMed Central. Male Circumcision Decreases High-Risk Human Papillomavirus Viral Load in Female Partners: A Randomized Trial in Rakai, Uganda. Int J Cancer. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3732529/ . Accessed May 2025.  

(13) American Cancer Society. Penile Cancer: Prevention. https://www.cancer.org/cancer/types/penile-cancer/causes-risks-prevention/prevention.html. Accessed March 2025.  

(14) CDC. Genital HPV Infection – Basic Fact Sheet. Updated Apr, 2022.  

(15) American Cancer Society. Cancer Screening Guidelines by Age. https://www.cancer.org/cancer/screening/screening-recommendations-by-age.html. Accessed May 2025.