Ung thư đầu cổ là các bệnh lý ung thư vùng đầu cổ (vùng đầu, cổ họng & không bao gồm ung thư não, ung thư mắt), có thể kể đến như:
• Trong xoang (khoảng trống xung quanh mũi ở bên trong hộp sọ)
• Trong và sau mũi
• Trong miệng, bao gồm lưỡi, lợi/nướu và vòm miệng.
• Phía sau vùng miệng và cổ họng (hầu), gồm mũi họng, hầu họng và hạ họng
• Trong thanh quản
• Vùng môi – mặt dù ung thư môi cũng được xem là ung thư da
• Trong các tuyến nước bọt (tương đối hiếm).
(Ảnh minh họa)
Nguyên nhân gây ra ung thư đầu cổ
Rượu và thuốc lá là 2 nguy cơ hàng đầu gây ra ung thư đầu cổ. Việc hút thuốc (thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá nhai,…) đều liên quan đến nguy cơ gây ung thư đầu cổ (trừ ung thư tuyến nước bọt). Ngoài ra, việc uống rượu bia cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư miệng, cổ họng và thanh quản.
Đặc biệt, khoảng 70% các trường hợp ung thư hầu họng (amidan, vòng họng, đáy lưỡi) được xác định có liên quan đến vi rút sinh u nhú ở người – HPV, loại vi rút lây qua đường tình dục khá phổ biến.
Ngoài ra các yếu tố khác có thể kể đến như tiếp xúc trực tiếp với tia cực tím (UV) có thể gây ra ung thư môi; tiếp xúc với hóa chất (như formaldehyde, amiăng, niken,…) hay bụi gỗ cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vòng họng; nhiễm vi rút Epstein-Barr, nguyên nhân gây bệnh tăng bạch cầu đơn nhân truyền nhiễm và các bệnh khác, có thể làm tăng nguy cơ ung thư mũi và ung thư tuyến nước bọt.
Số nam giới mắc bệnh ung thư đầu và cổ cao gấp đôi phụ nữ.
Triệu chứng của ung thư đầu cổ
- Vết loét màu trắng hoặc đỏ không lành trên nướu, luỡi hoặc hoặc niêm mạc miệng; sưng ở vùng quai hàm; đau và chảy máu bất thường ở miệng; có khối u; các vấn đề với răng giả.
- Khó thở, khó nói; có khối u; cảm giác khó nhai hoặc nuốt thức ăn; có cảm giác có gì đó mắc kẹt ở cổ họng; đau dai dẳng ở cổ họng; đau hoặc ù tai, khó nghe.
- Ung thư thanh quản có thể có những triệu chứng như: đau tai, đau khi nuốt.
- Ung thư xoang và khoang mũi có thể có những triệu chứng như: các xoang bị tắc nghẽn; nhiễm trùng xoang không đáp ứng với liệu pháp điều trị bằng kháng sinh; chảy máu mũi; đau đầu; đau và sưng quanh mắt; đau răng trên; các vấn đề với răng giả.
Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc ung thư đầu cổ?
- Không hút thuốc, kể cả những loại thuốc lá không khói.
- Hạn chế rượu bia.
- Dự phòng nhiễm HPV; quan hệ tình dục an toàn để tránh lây nhiễm HPV.
- Sử dụng son dưỡng môi có hàm lượng SPF giúp chống nắng, đội mũ rộng vành.
- Thường xuyên khám sức khỏe, khám răng để phát hiện sớm ung thư đầu cổ.
*Bài viết nằm trong chương trình truyền thông cộng đồng của Hội Y học Dự phòng Việt Nam, được tài trợ bởi MSD vì mục đích giáo dục. VN-HPV-0034526052023
Tài liệu tham khảo:
https://www.cdc.gov/cancer/headneck/index.htm#:~:text=Illustrates%20location%20of%20hypopharynx%2C%20nasopharynx,pharyngeal%20wall%2C%20and%20lingual%20tonsils. (truy cập 20/11/2020)
